روکش های دندانی زیرکونیا و Pfm دو نوع پرکاربرد از روکش های دندانی هستند که برای بازسازی دندان‌ها استفاده می‌شوند. هر کدام از این روکش‌ها ویژگی‌ها، مزایا و معایب خاص خود را دارند که در ادامه به تفاوت روکش زیرکونیا و PFM می‌پردازیم.
روکش زیرکونیا (Zirconia)
روکش زیرکونیا از ماده‌ای به نام زیرکونیوم اکسید ساخته شده است که نوعی سرامیک بسیار مقاوم و زیباست. این ماده در پزشکی و دندانپزشکی به علت خواص مکانیکی و زیباشناسی بالا بسیار محبوب است.
ویژگی‌های روکش زیرکونیا
مقاومت بالا: زیرکونیا از استحکام بسیار بالایی برخوردار است و می‌تواند فشارهای زیاد جویدن را تحمل کند. این روکش های دندانی برای دندان‌های عقبی که فشار بیشتری به آن‌ها وارد می‌شود، ایده‌آل هستند.
زیبایی طبیعی: زیرکونیا به دلیل شفافیت و رنگ سفید طبیعی، می‌تواند با دندان‌های طبیعی به خوبی هماهنگ شود. این ویژگی‌ها به خصوص برای دندان‌های جلویی اهمیت دارد.
بایو‌کامپتیبیلیتی (سازگاری زیستی): زیرکونیا به دلیل سازگاری خوب با بدن انسان معمولاً واکنش‌های آلرژیک ایجاد نمی‌کند و در بافت لثه مشکلی به وجود نمی‌آورد.
عدم نیاز به فلز زیرساخت: روکش‌های زیرکونیا نیاز به فلز به عنوان پایه ندارند، بنابراین برای افرادی که به فلز حساسیت دارند، گزینه بسیار مناسبی محسوب می‌شود.
دوام و عمر طولانی: روکش‌های زیرکونیا در صورت نگهداری مناسب، معمولاً دوام بیشتری نسبت به سایر روکش‌ها دارند و کمتر دچار شکستگی می‌شوند.
مزایای روکش دندان زیرکونیا
استفاده از روکش زیرکونیا به دلیل مزایای متعدد، انتخاب مناسبی برای بیمارانی است که به دنبال روکش های دندانی با کیفیت هستند. برخی از این مزایا عبارتند از:
دوام طولانی‌مدت: این روکش‌ها معمولاً به دلیل استحکام بالا و مقاومت در برابر شکستگی، عمر طولانی دارند.
زیبایی و ظاهر طبیعی: این روکش‌ها با شباهت زیاد به دندان طبیعی و شفافیت مناسب، زیباترین نتیجه را در بازسازی لبخند ارائه می‌دهند.
عدم نیاز به تراش زیاد دندان: برخلاف روکش‌های فلزی که به تراش زیادی نیاز دارند، برای قرار دادن روکش زیرکونیا تراش کمتری لازم است.
معایب روکش زیرکونیا
با وجود مزایای بسیاری که این نوع روکش دارد، همچنان برخی از محدودیت‌ها و معایب نیز وجود دارند:
هزینه بالا: هزینه‌ی روکش زیرکونیا معمولاً از روکش های دندانی معمولی بیشتر است که ممکن است برای برخی از بیماران چالش‌برانگیز باشد.
نیاز به تجهیزات پیشرفته برای ساخت: ساخت روکش‌های زیرکونیا نیاز به تجهیزات دیجیتال و تخصص بالایی دارد که فقط در برخی از کلینیک‌ها در دسترس است.
سختی بالا و تأثیر آن بر دندان‌های مقابل: سختی زیاد زیرکونیا ممکن است به مرور زمان باعث سایش دندان‌های مقابل شود.
مراقبت از روکش دندان زیرکونیا
با مراقبت‌های درست، روکش زیرکونیا می‌تواند سال‌ها دوام داشته باشد. برخی نکات مهم شامل:
مسواک زدن روزانه و استفاده از نخ دندان: مراقبت روزانه از دهان و دندان‌ها برای جلوگیری از تجمع باکتری‌ها ضروری است.
پرهیز از جویدن اشیای سخت: بهتر است از جویدن خوراکی های سخت مانند یخ و آجیل‌ها خودداری شود تا فشار کمتری به روکش وارد شود.
معاینه منظم دندان‌ها: چکاپ‌های دوره‌ای به دندانپزشک اجازه می‌دهد وضعیت روکش را بررسی کند و از هرگونه مشکل احتمالی پیشگیری نماید.
روکش PFM
روکش PFM (Porcelain-Fused-to-Metal) ترکیبی از فلز و پرسلن هستند. این روکش‌ها از یک لایه فلزی ساخته شده‌اند که با لایه‌ای از پرسلن پوشانده شده است تا ظاهر زیباتر و طبیعی‌تری داشته باشد.
ویژگی‌های روکش Pfm
مقاومت بالا به دلیل وجود فلز: لایه فلزی زیر پرسلن باعث می‌شود که این نوع روکش‌ها استحکام بالایی داشته باشند و مناسب دندان‌های عقبی باشند.
زیبایی قابل قبول: لایه پرسلن روی فلز، رنگ طبیعی دندان را تقلید می‌کند. اما ممکن است با گذشت زمان و تحلیل لثه‌ها، فلز زیرین نمایان شود و تأثیر منفی بر زیبایی بگذارد.
قابلیت تنظیم و اصلاح آسان‌تر: برخلاف زیرکونیا، روکش‌های Pfm قابلیت تراش و تنظیم آسان‌تری دارند.
قیمت مناسب‌تر: این روکش‌ها معمولاً از روکش‌های زیرکونیا ارزان‌تر هستند و به همین دلیل برای بسیاری از بیماران گزینه‌ی اقتصادی‌تری محسوب می‌شوند.
معایب روکش Pfm
احتمال تغییر رنگ و خط تیره: به علت وجود فلز در زیر لایه پرسلن، در برخی مواقع خط تیره‌ای در نزدیکی خط لثه نمایان می‌شود، که از لحاظ زیبایی ممکن است ناخواسته باشد.
سازگاری زیستی کمتر: برخی افراد ممکن است به فلز موجود در این روکش‌ها حساسیت داشته باشند و باعث التهاب و تحریک لثه شود.
شکنندگی لایه پرسلن: لایه پرسلن روی فلز ممکن است در برابر فشارهای بالا و یا ضربه دچار شکستگی شود.
مراقبت‌های پس از نصب روکش دندان PFM
رعایت بهداشت دهان و دندان: مسواک زدن و نخ دندان کشیدن روزانه برای جلوگیری از پوسیدگی زیر روکش و حفظ سلامت لثه ضروری است.
پرهیز از مصرف غذاهای سفت: برای جلوگیری از ترک خوردن پرسلن، از گاز زدن غذاهای سفت مانند یخ یا آجیل خودداری کنید.
معاینات دوره‌ای دندانپزشکی: با مراجعه منظم به دندانپزشک می‌توان از مشکلات احتمالی مانند شل شدن یا ترک خوردن روکش پیشگیری کرد.
تفاوت روکش زیرکونیا با PFM
روکش های دندانی PFM (Porcelain Fused to Metal) و زیرکونیا هر دو برای بازسازی دندان‌ها استفاده می‌شوند، اما در چندین جنبه از جمله جنس، استحکام، ظاهر و دوام متفاوتند. در ادامه، به تفاوت روکش زیرکونیا و PFM می‌پردازیم:
1. جنس و ساختار
روکش PFM: این نوع روکش از ترکیب فلز در زیر و سرامیک (پرسلن) در رویه ساخته شده است. فلز زیرین باعث استحکام روکش می‌شود و پرسلن رویه، رنگ و شکل طبیعی دندان را فراهم می‌کند.
روکش زیرکونیا: این نوع روکش از زیرکونیوم دی‌اکسید ساخته شده، ماده‌ای که کاملاً سرامیکی و بی‌فلز است. زیرکونیا استحکام و سختی بالایی دارد و همچنین به دلیل نداشتن فلز، ظاهری شفاف‌تر و طبیعی‌تر دارد.
2. استحکام و دوام
روکش PFM: استحکام بالایی دارد و برای دندان‌های خلفی (آسیاب‌ها) که فشار زیادی روی آن‌ها وارد می‌شود مناسب است. با این حال، ممکن است در طول زمان، به ویژه در لبه‌ها، ترک‌هایی در پرسلن ایجاد شود.
روکش زیرکونیا: زیرکونیا استحکام بالاتری نسبت به PFM دارد و در برابر شکستگی و ترک مقاوم‌تر است. به همین دلیل برای دندان‌های خلفی نیز کاربرد خوبی دارد و عمر طولانی‌تری دارد.
3. ظاهر و زیبایی
روکش PFM: با وجود اینکه رویهٔ پرسلنی به رنگ دندان شباهت زیادی دارد، در طول زمان ممکن است در لبه‌های لثه رنگ فلزی روکش نمایان شود و زیبایی دندان را کاهش دهد.
روکش زیرکونیا: به دلیل نداشتن فلز، ظاهری شفاف و طبیعی‌تر دارد و شبیه به مینای دندان طبیعی است. این نوع روکش برای دندان‌های جلو که ظاهر مهم‌تر است، ترجیح داده می‌شود.
4. سازگاری با بافت لثه
روکش PFM: ممکن است در برخی افراد واکنش‌های آلرژیک به فلز زیرین ایجاد شود، هرچند که این موضوع نادر است.
روکش زیرکونیا: زیست‌سازگار است و حساسیت ایجاد نمی‌کند، بنابراین برای بیمارانی که مشکلات آلرژی دارند، گزینهٔ بهتری است.
5. هزینه
روکش PFM: عموماً هزینهٔ کمتری نسبت به زیرکونیا دارد و انتخاب اقتصادی‌تری محسوب می‌شود.
روکش زیرکونیا: به دلیل ساختار تمام‌سرامیکی و تکنولوژی پیشرفته‌تر، هزینهٔ بالاتری دارد.
انتخاب نهایی
هر یک از این روکش های دندانی بسته به نیاز بیمار، محل دندان و بودجه، می‌توانند گزینه‌های مناسبی باشند.اگر هدفتان زیبایی و طول عمر بالاست، زیرکونیوم ممکن است گزینه بهتری باشد؛ اما اگر هزینه پایین‌تر مد نظر است، روکش PFM هم کیفیت قابل قبولی ارائه می‌دهد. شما با مشورت متخصص دندانپزشک می توانید بهترین انتخاب را داشته باشید. در ادامه می توانید نمونه کارهای روکش دندان کلینیک دندانپزشکی دکتر شاکریان را مشاهده نمایید.
تفاوت روکش زیرکونیا و PFM بصورت کلی
| ویژگی | روکش زیرکونیا | روکش Pfm |
| مقاومت | بسیار بالا | بالا (با استحکام فلز) |
| زیبایی | طبیعی و شفاف | خوب ولی ممکن است فلز نمایان شود |
| سازگاری زیستی | بسیار بالا | معمولاً خوب، اما ممکن است حساسیت ایجاد کند |
| هزینه | بالا | متوسط |
| دوام | طولانی‌مدت و با دوام | مناسب ولی شکنندگی پرسلن ممکن است رخ دهد |
| موارد استفاده | دندان‌های جلو و عقب | بیشتر برای دندان‌های عقب مناسب است |
