جراحی لثه قبل از روکش دندان از جنبه‌های مختلفی اهمیت دارد و در بسیاری از موارد برای دستیابی به نتایج بهتر و دوام طولانی‌مدت روکش ضروری است. در ادامه دلایل و اهمیت این جراحی را به طور کامل‌تر توضیح می‌دهم:
چرا جراحی لثه قبل از روکش دندان مهم است؟
1. ایجاد فضا برای قرارگیری مناسب روکش (جراحی افزایش طول تاج دندان)
در برخی موارد، دندان‌هایی که قرار است روکش شوند، طول تاج کافی ندارند و یا لثه‌ها بیش از حد تاج دندان را پوشانده‌اند. این وضعیت می‌تواند مانع از قرارگیری درست روکش شود. در این مواقع، از جراحی به نام جراحی افزایش طول تاج استفاده می‌شود. این جراحی شامل برداشتن مقداری از بافت لثه و حتی استخوان اطراف دندان است تا بخش بیشتری از تاج دندان نمایان شود و روکش به درستی و با ثبات قرار گیرد.
2. بهبود زیبایی و هماهنگی لثه‌ها
ظاهر و زیبایی دندان‌ها برای بسیاری از بیماران اهمیت دارد. اگر لثه‌ها به درستی شکل نگرفته باشند، یا بخشی از لثه در محل نادرستی قرار داشته باشد، ممکن است پس از نصب روکش، دندان‌ها طبیعی به نظر نرسند. جراحی لثه می‌تواند لبه‌های لثه را به گونه‌ای اصلاح کند که هم هماهنگی بهتری با سایر دندان‌ها داشته باشد و هم روکش به صورت طبیعی‌تری ظاهر شود. این جراحی به خصوص در دندان‌های قدامی که در ناحیه‌ی لبخند قرار دارند، بسیار اهمیت دارد.
3. بهبود چسبندگی و استحکام روکش
برای اینکه روکش بتواند به خوبی روی دندان قرار گیرد و برای مدت طولانی دوام داشته باشد، لازم است که دندان و لثه‌ها پایه‌ای قوی و پایدار داشته باشند. جراحی لثه با از بین بردن بافت‌های بیمار و اصلاح شکل لثه‌ها، به دندانپزشک اجازه می‌دهد تا روکش را با دقت بیشتری نصب کند و از چسبندگی و پایداری آن مطمئن شود.
4. پیشگیری از مشکلات آینده
اگر پیش از قرار دادن روکش به مشکلات لثه توجه نشود، در آینده ممکن است روکش با شکست مواجه شود. این می‌تواند به علت تحلیل لثه، عفونت یا ایجاد فاصله بین روکش و لثه رخ دهد. انجام جراحی لثه قبل از نصب روکش می‌تواند از این مشکلات جلوگیری کند و احتمال نیاز به تعویض یا تعمیر روکش در آینده را کاهش دهد.
5. دسترسی به حاشیه‌های دندان
برای نصب موفقیت‌آمیز روکش، دندانپزشک باید به حاشیه‌های دندان (مرز بین لثه و دندان) دسترسی کامل داشته باشد. اگر لثه‌ها در این ناحیه بیمار باشند یا دندان به طور کامل قابل مشاهده نباشد، انجام جراحی لثه کمک می‌کند که لثه‌ها در این نواحی به درستی تراشیده و تمیز شوند و روکش به درستی قرار گیرد.
6. حفظ سلامت عمومی دهان و دندان
سلامت لثه‌ها نقش کلیدی در حفظ سلامت عمومی دهان و دندان‌ها ایفا می‌کند. با جراحی لثه، می‌توان از تجمع باکتری‌ها، پلاک‌ها و عفونت‌هایی که ممکن است به دندان‌های مجاور سرایت کنند، جلوگیری کرد. این کار می‌تواند به حفظ سلامت کلی دهان کمک کرده و از مشکلات بعدی جلوگیری کند.
7. درمان و پیشگیری از بیماری‌های لثه
بیماری‌های لثه نظیر پریودنتیت و ژنژیویت می‌توانند باعث التهاب، خونریزی و تحلیل بافت‌های اطراف دندان شوند. در صورت وجود این مشکلات، اگر بدون درمان بیماری‌های لثه روکش نصب شود، احتمال شکست در درمان بالاست. التهاب و عفونت لثه‌ها می‌تواند باعث عدم چسبندگی مناسب روکش و حتی تحلیل استخوان و از دست دادن دندان شود. بنابراین، جراحی لثه می‌تواند به رفع این مشکلات کمک کند و محیطی سالم برای قرار دادن روکش فراهم سازد.
چه افرادی به جراحی لثه قبل از روکش دندان یا افزایش طول تاج دندان نیاز دارند؟
افرادی که نیاز به جراحی لثه یا افزایش طول تاج دندان قبل از نصب روکش دندان دارند، معمولاً دارای شرایط خاصی هستند که بدون انجام این جراحی‌ها، روکش به درستی قرار نخواهد گرفت یا نتایج درمان بهینه نخواهد بود. در زیر برخی از موارد و شرایط که نیاز به جراحی لثه یا افزایش طول تاج دندان را ایجاد می‌کند، آورده شده است:
1. افراد با بیماری‌های لثه (پریودنتیت یا ژنژیویت)
افرادی که دچار التهاب یا عفونت‌های لثه مانند پریودنتیت (عفونت‌های عمیق لثه) یا ژنژیویت (التهاب سطحی لثه) هستند، پیش از نصب روکش باید جراحی لثه یا درمان‌های مرتبط را انجام دهند. این بیماری‌ها باعث تورم، خونریزی و تخریب بافت‌های لثه و استخوان حمایت‌کننده از دندان می‌شوند، که ممکن است روکش را در آینده تحت تأثیر قرار دهد.
2. افراد با تاج دندان کوتاه یا دندان‌های شدیداً پوسیده
بعضی از افراد دارای تاج دندان کوتاه هستند، به طوری که طول تاج دندان برای نگهداری روکش کافی نیست. همچنین اگر بخش بزرگی از دندان به علت پوسیدگی، شکستگی یا فرسایش از بین رفته باشد، روکش به درستی نمی‌تواند روی دندان قرار گیرد. در این موارد، جراحی افزایش طول تاج دندان انجام می‌شود تا بافت لثه و گاهی استخوان اطراف دندان برداشته شود و بخش بیشتری از دندان برای نگه داشتن روکش قابل مشاهده باشد.
3. افرادی که نیاز به ترمیم دقیق لبه دندان دارند
در برخی افراد، لبه‌های دندان که به لثه نزدیک هستند ممکن است نیاز به ترمیم دقیق‌تری داشته باشند. اگر لثه‌ها خیلی به دندان چسبیده باشند یا در ناحیه‌ای قرار گرفته باشند که دسترسی به دندان برای قرار دادن روکش سخت باشد، جراحی لثه می‌تواند به ایجاد دسترسی بهتر و قرار دادن روکش با دقت بیشتر کمک کند.
4. افرادی که به دنبال بهبود ظاهر لثه و دندان‌ها هستند
افرادی که به دلایل زیبایی قصد دارند لثه‌های خود را تغییر دهند، ممکن است نیاز به جراحی زیبایی لثه داشته باشند. این افراد معمولاً دندان‌های جلویی دارند که در خط لبخند قرار دارند و به دنبال اصلاح هماهنگی لثه با دندان هستند تا پس از نصب روکش، لبخندی زیباتر و طبیعی‌تر داشته باشند.
5. افرادی که فاصله غیر طبیعی بین دندان و لثه دارند
در برخی موارد، افرادی که به دلیل مشکلات لثه یا تحلیل استخوان، فاصله‌ی غیرطبیعی بین دندان و لثه ایجاد شده است، نیاز به جراحی لثه دارند. این جراحی به لثه‌ها کمک می‌کند تا بهتر با دندان منطبق شوند و روکش با ثبات بیشتری قرار گیرد.
6. افرادی که نیاز به ترمیم دندان‌هایی در نزدیک لثه دارند
اگر پوسیدگی یا شکستگی دندان نزدیک به لثه یا زیر خط لثه رخ داده باشد، برای درمان و قرار دادن روکش، لازم است جراحی لثه انجام شود. این جراحی به دندانپزشک امکان می‌دهد که به ناحیه آسیب‌دیده دسترسی داشته باشد و دندان را به درستی ترمیم کند.
7. افرادی با لثه‌های بیش از حد رشد کرده (هایپرپلازی لثه)
برخی افراد به دلایل ژنتیکی یا مصرف برخی داروها (مانند داروهای ضد تشنج یا داروهای کاهش فشار خون) دچار رشد بیش از حد لثه می‌شوند که به آن هایپرپلازی لثه می‌گویند. این حالت باعث می‌شود لثه‌ها بخش زیادی از دندان‌ها را بپوشانند و مانع قرارگیری صحیح روکش شوند. در این موارد، جراحی لثه برای کاهش حجم لثه ضروری است.
جراحی لثه در چه افرادی به تنهایی موثر نیست و نیاز به درمان های مکمل دارند؟
جراحی لثه به تنهایی در برخی افراد و شرایط دندانی ممکن است موثر نباشد و نیاز به درمان‌های مکمل وجود داشته باشد. این افراد معمولاً دارای مشکلات پیچیده‌تری هستند که نیازمند درمان‌های چندمرحله‌ای یا ترکیبی با روش‌های دیگر مانند پیوند لثه، ارتودنسی، یا پروتزهای دندانی هستند. در ادامه به بررسی این موارد پرداخته می‌شود:
1. افرادی با تحلیل شدید استخوان (بیماری پریودنتال پیشرفته)
افرادی که دچار تحلیل شدید استخوان در نتیجه بیماری‌های لثه پیشرفته (پریودنتیت) هستند، جراحی لثه به تنهایی نمی‌تواند مشکل آنها را حل کند. در این موارد، بافت‌های پشتیبان دندان (استخوان و لثه) به شدت آسیب دیده‌اند و نیاز به پیوند استخوان یا پیوند بافت لثه برای بازیابی این بافت‌ها وجود دارد. تنها جراحی لثه نمی‌تواند از تخریب بیشتر جلوگیری کند یا ساختار از دست رفته را بازسازی نماید.
2. افرادی با پوسیدگی یا شکستگی زیر خط لثه
اگر پوسیدگی یا شکستگی در ناحیه‌ای زیر خط لثه وجود داشته باشد، جراحی لثه به تنهایی موثر نخواهد بود. برای این افراد معمولاً نیاز به جراحی افزایش طول تاج دندان یا حتی درمان ریشه (عصب‌کشی) وجود دارد تا بتوان دندان را ترمیم کرد. جراحی لثه در این حالت تنها می‌تواند دسترسی به ناحیه آسیب‌دیده را فراهم کند، اما درمان‌های ترمیمی اضافی لازم است.
3. افرادی با مشکلات شدید ارتودنسی
اگر فرد دچار نامنظمی‌های شدید دندانی یا مشکلات مال‌اکلوژن (نادرستی قرارگیری دندان‌ها) باشد، جراحی لثه به تنهایی نمی‌تواند برای بهبود شرایط دندانی او کافی باشد. در این موارد، درمان ارتودنسی برای صاف کردن دندان‌ها و اصلاح ناهنجاری‌های فکی مورد نیاز است. پس از انجام ارتودنسی، جراحی لثه ممکن است برای بهبود خط لثه و زیبایی لبخند انجام شود، اما به تنهایی قادر به رفع مشکل اصلی نخواهد بود.
4. افرادی با مشکلات لثه‌ای شدید (ریسشن لثه)
در افرادی که دچار ریسشن لثه (عقب‌نشینی لثه) شدید هستند و ریشه دندان‌ها نمایان شده است، جراحی لثه به تنهایی کافی نیست. برای این افراد، پیوند لثه به همراه جراحی لثه ضروری است تا بافت‌های از دست رفته جایگزین شوند و ریشه دندان پوشانده شود. اگر پیوند لثه انجام نشود، خطرات بیشتری مانند حساسیت شدید دندان، افزایش خطر پوسیدگی ریشه و تحلیل بیشتر لثه وجود خواهد داشت.
5.افرادی که دندان‌های خود را به طور شدید ساییده‌اند (براکسیزم)
افرادی که دچار براکسیزم یا دندان‌قروچه هستند و دندان‌های خود را به شدت ساییده‌اند، معمولاً ساختار دندان‌های خود را از دست داده‌اند. جراحی لثه به تنهایی نمی‌تواند این مشکل را حل کند. این افراد معمولاً نیاز به درمان‌های ترمیمی مانند روکش دندان یا پروتز دارند تا ارتفاع و ساختار دندان‌های آسیب‌دیده بازسازی شود. علاوه بر این، ممکن است نیاز به استفاده از گارد محافظ دندان برای جلوگیری از آسیب بیشتر در آینده وجود داشته باشد.
6. افرادی با مشکلات لثه ناشی از داروها
برخی افراد به دلیل مصرف داروهای خاص، مانند داروهای ضد تشنج یا داروهای کاهش فشار خون، دچار رشد غیرطبیعی لثه (هایپرپلازی لثه) می‌شوند. در این موارد، جراحی لثه ممکن است برای کاهش بافت لثه مؤثر باشد، اما مشکل اصلی که ناشی از مصرف دارو است، همچنان باقی خواهد ماند. بنابراین، علاوه بر جراحی لثه، مشاوره با پزشک برای تنظیم داروها یا مدیریت این شرایط ضروری است.
7. افرادی که بهبود زیبایی دهان و دندان می‌خواهند اما مشکلات زیرساختی دارند
برخی افراد که به دلایل زیبایی، مانند بهبود خط لثه یا هماهنگی بهتر لثه با دندان‌ها، درخواست جراحی لثه دارند، اما مشکلات زیرساختی جدی مانند پوسیدگی‌های وسیع، بیماری‌های لثه یا تحلیل استخوان دارند. در این موارد، جراحی لثه به تنهایی نمی‌تواند مشکلات عمیق‌تر را حل کند و نیاز به درمان‌های ترکیبی شامل جراحی، ترمیم و گاهی ایمپلنت یا درمان ارتودنسی وجود دارد.
8. افراد با ایمپلنت‌های دندانی یا پروتزهای قدیمی
در افرادی که ایمپلنت‌های دندانی یا پروتزهای قدیمی دارند و این پروتزها دچار مشکلاتی مانند التهاب لثه اطراف ایمپلنت یا تحلیل استخوان اطراف آن شده است، جراحی لثه به تنهایی مشکل را حل نمی‌کند. در این موارد، ممکن است نیاز به ترمیم ایمپلنت، پیوند استخوان یا حتی جایگزینی پروتز وجود داشته باشد.
چه افرادی نمی توانند جراحی لثه انجام دهند؟
افرادی که ممکن است نتوانند جراحی لثه انجام دهند، معمولاً دارای شرایط خاصی هستند که انجام این جراحی را پرخطر یا غیرمناسب می‌کند. برخی از دلایلی که مانع انجام جراحی لثه می‌شود عبارتند از:
1. بیماری‌های سیستمیک کنترل‌نشده
افرادی که دچار بیماری‌های سیستمیک مزمن و کنترل‌نشده مانند دیابت کنترل‌نشده، بیماری‌های قلبی عروقی شدید، یا فشار خون بالا هستند، ممکن است نتوانند جراحی لثه انجام دهند. این بیماری‌ها می‌توانند روند بهبود زخم‌ها را مختل کرده و خطر عفونت و عوارض پس از جراحی را افزایش دهند. قبل از هر گونه جراحی لثه، وضعیت این بیماران باید توسط پزشک معالجشان به دقت کنترل و پایدار شود.
3. اختلالات خونی و مشکلات انعقاد خون
افرادی که دارای اختلالات خونی هستند، مانند کسانی که دچار بیماری‌های انعقادی (هموفیلی، ترومبوسیتوپنی) یا مصرف‌کنندگان داروهای ضدانعقاد خون (مانند وارفارین یا هپارین) هستند، ممکن است به علت خطر خونریزی کنترل‌نشده نتوانند جراحی لثه انجام دهند. این افراد باید قبل از جراحی تحت نظر پزشک متخصص قرار گیرند و در برخی موارد نیاز به تنظیم یا توقف داروهای ضدانعقادی باشد.
3. افرادی که از داروهای خاص استفاده می‌کنند
افرادی که از داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی، داروهای کورتیکواستروئیدی طولانی‌مدت، یا برخی از داروهای ضد سرطان استفاده می‌کنند، ممکن است دچار تضعیف سیستم ایمنی یا کاهش توانایی بهبود زخم شوند. این افراد باید پیش از جراحی با دندانپزشک و پزشک معالج خود مشورت کنند تا مطمئن شوند که انجام جراحی ایمن است.
4. زنان باردار
جراحی‌های دندان و لثه در دوران بارداری به خصوص در سه‌ماهه اول و سوم بارداری ممکن است خطراتی برای مادر و جنین به همراه داشته باشد. گرچه جراحی لثه در صورت ضرورت قابل انجام است، اما بهتر است اگر امکان داشته باشد، تا بعد از بارداری به تأخیر بیفتد. در صورت نیاز به جراحی فوری، سه‌ماهه دوم بارداری معمولاً زمان امن‌تری برای انجام این کار است.
5. افراد با بهداشت دهان و دندان ضعیف
اگر بیمار بهداشت دهان و دندان را به درستی رعایت نکند، جراحی لثه می‌تواند بی‌نتیجه باشد یا حتی باعث عوارض بیشتری شود. عدم رعایت بهداشت دهان و دندان منجر به تجمع پلاک و باکتری در نواحی جراحی‌شده شده و بهبود زخم‌ها را مختل می‌کند. در این موارد، دندانپزشک معمولاً ابتدا به بیمار توصیه می‌کند که بهداشت دهان خود را بهبود بخشد و سپس جراحی را انجام می‌دهد.
6. سیگار کشیدن یا مصرف دخانیات
افرادی که به طور منظم سیگار می‌کشند یا از محصولات دخانی دیگر استفاده می‌کنند، ممکن است در روند بهبود زخم دچار مشکل شوند. سیگار کشیدن می‌تواند خونرسانی به بافت‌ها را کاهش دهد، بهبود زخم‌ها را کند کرده و احتمال عفونت و شکست در جراحی را افزایش دهد. به همین دلیل، به افرادی که سیگار می‌کشند، معمولاً توصیه می‌شود که قبل از جراحی لثه مصرف سیگار را کاهش داده یا قطع کنند.
7. افرادی با عفونت‌های دهانی شدید
در صورت وجود عفونت‌های فعال در دهان مانند آبسه‌های لثه‌ای یا عفونت‌های حاد پریودنتال، انجام جراحی لثه ممکن است خطرناک باشد. ابتدا باید عفونت به طور کامل درمان شود و سپس پس از کاهش علائم عفونت، جراحی انجام شود.
8. کسانی که اضطراب شدید یا فوبیای دندانپزشکی دارند
برخی افراد به دلیل اضطراب شدید یا ترس از جراحی‌های دندانپزشکی، ممکن است نتوانند به راحتی جراحی لثه انجام دهند. در چنین مواردی، دندانپزشک ممکن است به بیمار تکنیک‌های مدیریت استرس، آرام‌بخش‌های دارویی، یا در موارد شدید، بیهوشی عمومی پیشنهاد دهد تا بتواند جراحی را با آرامش بیشتری انجام دهد.
9. عدم وجود استخوان کافی برای حمایت از دندان
در برخی افراد، به دلیل تحلیل استخوان (به ویژه در موارد شدید بیماری‌های لثه)، استخوان کافی برای حمایت از دندان و انجام جراحی لثه وجود ندارد. در این موارد، ممکن است نیاز به روش‌های دیگری مانند پیوند استخوان باشد تا بتوان شرایط مناسبی برای جراحی فراهم کرد.
نتیجه‌گیری:
جراحی لثه قبل از روکش دندان اهمیت زیادی دارد، به ویژه اگر لثه‌ها دچار بیماری یا مشکلاتی باشند که می‌توانند روی دوام و موفقیت درمان تأثیر منفی بگذارند. این جراحی با هدف بهبود سلامت لثه، افزایش طول تاج دندان، بهبود زیبایی و جلوگیری از مشکلات آتی انجام می‌شود و از این رو نقش مهمی در موفقیت طولانی‌مدت روکش دندان دارد.
افرادی که دچار بیماری‌های لثه، تاج دندان کوتاه، مشکلات زیبایی لثه یا دندان، و یا فاصله غیرطبیعی بین لثه و دندان هستند، معمولاً پیش از نصب روکش نیاز به جراحی لثه یا افزایش طول تاج دارند. این جراحی‌ها نه تنها به موفقیت و دوام درمان کمک می‌کنند، بلکه از مشکلات بعدی مانند التهاب، عفونت یا شکست روکش جلوگیری می‌کنند.
افرادی که دچار مشکلات دندانی پیچیده مانند تحلیل استخوان شدید، پوسیدگی یا شکستگی زیر خط لثه، مشکلات ارتودنسی، یا تحلیل لثه هستند، معمولاً نمی‌توانند تنها با جراحی لثه به نتایج مطلوب دست یابند. این افراد نیازمند درمان‌های ترکیبی مانند پیوند لثه، ترمیم‌های دندانی، ارتودنسی یا حتی ایمپلنت‌های دندانی هستند تا مشکلات اساسی آنها به صورت جامع حل شود.
در ادامه می توانید مقاله جراحی لثه با لیزر و همچنین مقاله مراقبتهای بعد از انجام جراحی لثه یا لیفت لثه را نیز مطالعه نمایید.
