دندانعقل، که به آن سومین دندان آسیاب هم گفته میشود، معمولاً در سنین ۱۷ تا ۲۵ سالگی در دهان ظاهر میشود. بسیاری از افراد هنگام رویش این دندان با مشکلاتی مانند: دندان عقل نهته یا نیمه نهفته، درد، التهاب یا عفونت مواجه میشوند. اما سوال اصلی این است: آیا همیشه نیاز به کشیدن دندان عقل در ساری وجود دارد یا میتوان آن را نگه داشت؟ در این مقاله به بررسی علمی مزایا و معایب کشیدن دندان عقل، و اینکه آیا دندان عقل را بکشیم یا نه؟ می پردازیم.
دندان عقل چیست؟
سومین دندان آسیاب در هر سمت فک دندانعقل میباشد و معمولاً در پشت دهان قرار دارد. به دلیل موقعیت انتهایی، دسترسی و تمیز کردن آن دشوارتر از سایر دندانهاست.
این دندان معمولاً بین ۱۷ تا ۲۵ سالگی شروع به رویش میکند. برخی افراد ممکن است دندان عقلشان هیچگاه ظاهر نشود یا تنها نیمهنهفته باقی بماند.
علت درد و مشکلات دندان عقل
1. دندان عقل نهفته
زمانی ایجاد میشود که دندان عقل به طور کامل از لثه بیرون نیاید و در استخوان یا لثه گیر کند. این حالت میتواند باعث درد، تورم و عفونت شود.
2. دندانعقل نیمهنهفته
گاهی دندان تنها بخشی از تاج خود را از لثه بیرون میآورد و بخش دیگر در لثه باقی میماند. این وضعیت میتواند محل تجمع باکتری و باقیماندن ذرات غذا شود و منجر به پوسیدگی یا التهاب لثه گردد.
3. عفونت، پوسیدگی و التهاب لثه
به دلیل دسترسی سخت و تمیز کردن دشوار، دندانعقل بیشتر در معرض پوسیدگی و عفونت لثه قرار دارد. این مشکلات میتوانند باعث درد شدید و حتی آسیب به دندانهای مجاور شوند.
مزایای کشیدن دندانعقل
1. پیشگیری از شلوغی دندانها
یکی از اصلیترین دلایل کشیدن دندانعقل، جلوگیری از جابهجایی یا فشار بر دندانهای مجاور است. وقتی فضای کافی برای رویش دندانعقل وجود نداشته باشد، دندانهای جلوتر ممکن است حرکت کرده و باعث بهم ریختگی و نامرتبی دندانها شوند.
2. کاهش احتمال عفونت و التهاب
دندان عقل نهفته یا نیمهنهفته میتواند محل تجمع باکتری و ذرات غذا شود که باعث التهاب لثه و عفونت میگردد. کشیدن دندانعقل در این شرایط میتواند از بروز این مشکلات جلوگیری کند.
3. جلوگیری از آسیب به دندانهای مجاور
فشار دندانعقل به دندانهای کناری میتواند منجر به پوسیدگی، تحلیل ریشه یا ایجاد فاصله بین دندانها شود. با کشیدن دندانعقل در زمان مناسب، از آسیب به دندانهای سالم جلوگیری میشود.
4. راحتی در تمیز کردن دندانها
پس از کشیدن دندانعقل، فضای بیشتری در پشت دهان ایجاد میشود که تمیز کردن دندانها و پیشگیری از پوسیدگی و التهاب لثه را آسانتر میکند.
معایب و ریسکهای کشیدن دندان عقل
1. درد و تورم پس از جراحی
یکی از رایجترین عوارض پس از کشیدن دندانعقل، درد و تورم محل جراحی است. این حالت معمولاً طی چند روز تا یک هفته کاهش مییابد، اما نیاز به مراقبت دقیق دارد.
2. احتمال آسیب به عصبها
در برخی موارد، به خصوص در دندانهایعقل پایین، کشیدندندان ممکن است باعث آسیب به عصبهای مجاور شود که منجر به بیحسی موقت یا در موارد نادر دائمی در لب، چانه یا زبان گردد.
3. خونریزی و عفونت بعد از کشیدن
مانند هر جراحی دیگری، کشیدن دندان عقل ممکن است با خونریزی و احتمال عفونت همراه باشد. رعایت مراقبتهای بعد از جراحی، مصرف داروهای تجویز شده و پیگیری دندانپزشک برای کاهش این خطرها اهمیت دارد.
4. دوره نقاهت
پس از کشیدن دندانعقل، ممکن است چند روز تا یک هفته نیاز به استراحت، مصرف غذاهای نرم و رعایت بهداشت دهان باشد. این موضوع برای برخی افراد ناخوشایند است، اما معمولاً موقت است.
زمان مناسب برای کشیدن دندان عقل
دندانپزشکان معمولاً توصیه میکنند که دندانعقل تنها در صورت ایجاد مشکلات یا ریسک بالقوه کشیده شود. معاینات دورهای و عکسهای رادیوگرافی به تشخیص زودهنگام نهفته بودن، کج بودن یا فشار به دندانهای مجاور کمک میکنند.
تحقیقات نشان میدهند که بهترین زمان برای کشیدن دندان عقل در ساری، سنین ۱۷ تا ۲۵ سالگی است. در این سن استخوان فک هنوز انعطاف دارد و روند بهبودی سریعتر انجام میشود. کشیدن دندانعقل در سنین بالاتر ممکن است با عوارض بیشتری همراه باشد، زیرا استخوان سختتر و خطر آسیب به عصبها افزایش مییابد.
آیا همیشه باید دندانعقل کشیده شود؟
مواردی که نیازی به کشیدن نیست
اگر دندانعقل سالم، صاف و بدون ایجاد فشار به دندانهای دیگر باشد و فرد بتواند به خوبی آن را تمیز کند، معمولاً کشیدن آن لازم نیست. این دندان میتواند در جویدن غذا و حفظ سلامت فک نقش داشته باشد.
مراقبتهای لازم برای دندان عقلسالم
1. رعایت بهداشت دهان و دندان شامل مسواک زدن و استفاده از نخ دندان
2. مراجعه منظم به دندانپزشک برای بررسی وضعیت دندان عقل
3. عکسبرداری رادیوگرافی در فواصل مشخص برای ارزیابی رشد و موقعیت دندان
روشهای پیشگیری از مشکلات دندان عقل
1. بهداشت دهان و دندان
تمیز نگه داشتن دندانعقل با مسواک و نخ دندان، نقش مهمی در جلوگیری از پوسیدگی و التهاب لثه دارد. استفاده از دهانشویههای ضدعفونیکننده نیز میتواند ریسک عفونت را کاهش دهد.
2. معاینات دورهای
چکاپ منظم نزد دندانپزشک، کمک میکند تا مشکلات دندان عقل پیش از بروز درد یا عفونت تشخیص داده شوند. دندانپزشک میتواند موقعیت و سلامت دندان را ارزیابی و تصمیم مناسب درباره کشیدن یا نگهداری آن را اتخاذ کند.
3. عکسهای رادیوگرافی و ارزیابی زودهنگام
رادیوگرافی پانورامیک به دندانپزشک اجازه میدهد موقعیت دندانعقل را دقیق بررسی کرده و از خطرات احتمالی مانند فشار بر دندانهای مجاور یا نهفته بودن مطلع شود. این کار به پیشگیری از عوارض جدی کمک میکند.
جمعبندی و توصیه نهایی
دندانعقل میتواند منبع مشکلاتی مانند درد، التهاب و عفونت باشد، اما همیشه کشیدن آن ضروری نیست. تصمیم به کشیدن دندان عقل در ساری باید بر اساس وضعیت سلامت دندان، فشار بر دندانهای مجاور و نظر دندانپزشک گرفته شود.
- اگر دندانعقل سالم است: نگه داشتن آن و مراقبت منظم کافی است.
- اگر دندان عقل نهفته یا نیمهنهفته است یا مشکلاتی ایجاد میکند: کشیدن آن معمولاً توصیه میشود.
مراجعه منظم به دندانپزشک و رعایت بهداشت دهان و دندان بهترین راهکار برای جلوگیری از مشکلات و تصمیمگیری صحیح درباره دندانعقل است.
سوالات متداول در مورد دندان عقل را بکشیم یا نه؟
1. آیا کشیدن دندان عقل در ساری دردناک است؟
با استفاده از بیحسی موضعی، درد در طول جراحی کنترل میشود و پس از آن نیز با داروهای مسکن قابل مدیریت است.
2. بعد از کشیدن دندانعقل چه مراقبتهایی لازم است؟
استراحت کافی، مصرف غذاهای نرم، رعایت بهداشت دهان و استفاده از داروهای تجویز شده توسط دندانپزشک.
3. آیا دندانعقل همیشه باعث مشکل میشود؟
خیر، اگر دندانعقل سالم و درست رشد کرده باشد و فشار یا التهاب ایجاد نکند، نیازی به کشیدن ندارد.
