دوران بارداری دوره‌ای حساس در زندگی زنان است که تغییرات هورمونی قابل توجهی را به همراه دارد. این تغییرات می‌توانند بر سلامت عمومی بدن، از جمله سلامت دهان و دندان تأثیر بگذارند. یکی از مشکلات شایع در این دوران، عفونت و بیماری های پریودنتال است که می‌تواند سلامت مادر و جنین را تحت تأثیر قرار دهد. تحقیقات نشان داده‌اند که مشکلات لثه‌ای در دوران بارداری می‌توانند خطر زایمان زودرس و وزن کم نوزاد هنگام تولد را افزایش دهند. در این مقاله، به بررسی علل، علائم، عوارض و راه‌های پیشگیری از التهاب لثه در بارداری، عفونت و بیماری های لثه در دوران بارداری می‌پردازیم.
مقاله بیماری های لثه چیست را مطالعه کنید.
علت عفونت لثه در دوران بارداری چیست؟
عفونت لثه در دوران بارداری معمولاً ناشی از تغییرات هورمونی، افزایش پلاک‌های باکتریایی، ضعف سیستم ایمنی و تغییر رژیم غذایی است. برخی از مهم‌ترین دلایل عبارت‌اند از:
1. تغییرات هورمونی
در دوران بارداری، میزان هورمون‌های استروژن و پروژسترون در بدن افزایش می‌یابد. این هورمون‌ها موجب افزایش جریان خون در لثه‌ها می‌شوند که آن‌ها را حساس‌تر و مستعد التهاب و خونریزی می‌کند.
2. افزایش پلاک‌های باکتریایی
افزایش سطح هورمون‌ها همچنین می‌تواند باعث رشد بیش از حد باکتری‌های مضر در دهان شود. این باکتری‌ها در صورت عدم رعایت بهداشت دهان و دندان می‌توانند منجر به عفونت لثه شوند.
3. ضعف سیستم ایمنی
در بارداری، سیستم ایمنی بدن به‌طور طبیعی دچار تغییراتی می‌شود تا از جنین محافظت کند. این وضعیت می‌تواند توانایی بدن را در مبارزه با عفونت‌های لثه کاهش دهد.
4. تغییر رژیم غذایی و افزایش میل به خوراکی‌های شیرین
بسیاری از زنان باردار میل بیشتری به غذاهای شیرین پیدا می‌کنند. مصرف زیاد قند، همراه با کاهش ترشح بزاق در برخی افراد، می‌تواند رشد باکتری‌های مضر را تسریع کرده و زمینه‌ساز التهاب و عفونت لثه شود.
بیماری‌های لثه در دوران بارداری
بیماری های لثه ای که ممکن است در دوران بارداری ایجاد شوند شامل موارد زیر هستند:
1. ژنژیویت بارداری
ژنژیویت بارداری (التهاب لثه در دوران بارداری) یکی از شایع‌ترین مشکلات دهان و دندان در این دوران است. این بیماری معمولاً در سه‌ماهه دوم بارداری ظاهر می‌شود و باعث قرمزی، تورم و خونریزی لثه‌ها می‌شود. اگر ژنژیویت درمان نشود، ممکن است به بیماری های شدیدتر لثه منجر شود.
2. پریودنتیت (التهاب پیشرفته لثه)
اگر ژنژیویت درمان نشود، ممکن است پیشرفت کرده و به پریودنتیت تبدیل شود. در این حالت، عفونت به بافت‌های عمقی لثه و حتی استخوان فک نفوذ کرده و باعث تحلیل استخوان و لق شدن دندان‌ها می‌شود. پریودنتیت یک بیماری جدی است که ممکن است خطر زایمان زودرس و وزن کم نوزاد را افزایش دهد.
3. تومور بارداری (اپولیس گراویداروم)
برخی زنان باردار ممکن است دچار تومورهای لثه ای خوش خیم شوند که به آن اپولیس گراویداروم گفته می‌شود. این تومورها معمولاً در اثر التهاب لثه در بارداری ایجاد شده و اغلب پس از زایمان از بین می‌روند. اگر تومور باعث مشکل در جویدن یا صحبت کردن شود، ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد.
علائم و نشانه‌های عفونت لثه در دوران بارداری
زنان باردار باید به علائم زیر توجه کنند و در صورت مشاهده آن‌ها به دندانپزشک مراجعه نمایند:
- قرمزی و تورم لثه‌ها
- خونریزی لثه هنگام مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن
- بوی بد دهان مداوم
- حساسیت یا درد لثه‌ها
- لق شدن دندان‌ها در موارد شدید
- ایجاد برآمدگی یا توده در لثه
عوارض عفونت لثه در دوران بارداری برای جنین و مادر
عفونت لثه و بیماری های پریودنتال در دوران بارداری می‌توانند پیامدهای جدی برای مادر و جنین داشته باشند، از جمله:
1. زایمان زودرس و وزن کم نوزاد
تحقیقات نشان داده‌اند که التهاب لثه و عفونت‌های دهانی می‌توانند باعث افزایش سطح پروستاگلاندین در بدن شوند. این ماده می‌تواند انقباضات رحمی را تحریک کرده و منجر به زایمان زودرس شود. همچنین، سموم ناشی از باکتری‌های لثه می‌توانند وارد جریان خون مادر شده و رشد جنین را مختل کنند، که ممکن است باعث وزن کم نوزاد هنگام تولد شود.
2. افزایش خطر پره‌اکلامپسی
پره‌اکلامپسی یک عارضه خطرناک بارداری است که با فشار خون بالا و آسیب به کلیه‌ها همراه است. برخی مطالعات نشان داده‌اند که بیماری‌های لثه ممکن است خطر ابتلا به این عارضه را افزایش دهند.
3. تشدید مشکلات دهان و دندان
عدم درمان عفونت لثه در دوران بارداری می‌تواند به مشکلات جدی‌تری مانند آبسه لثه، تحلیل استخوان فک و از دست دادن دندان منجر شود.
پیشگیری و درمان عفونت لثه در دوران بارداری
با رعایت نکات زیر می‌توان از بیماری های لثه در دوران بارداری جلوگیری کرد:
1. رعایت بهداشت دهان و دندان
- حداقل دو بار در روز مسواک زدن با خمیردندان حاوی فلوراید
- استفاده از نخ دندان برای حذف پلاک‌های بین دندان‌ها
- شست‌وشوی دهان با دهانشویه‌های آنتی‌باکتریال (طبق توصیه دندانپزشک)
2. مراجعه منظم به دندانپزشک
زنان باردار باید حداقل یک‌بار در طول بارداری برای معاینه دندان‌ها و لثه‌ها به دندانپزشک مراجعه کنند. در صورت مشاهده علائم بیماری لثه، درمان‌های لازم باید در اسرع وقت انجام شوند.
3. تغذیه سالم
- مصرف غذاهای سرشار از ویتامین C و کلسیم برای تقویت لثه‌ها
- کاهش مصرف شیرینی‌جات و نوشیدنی‌های قندی
- نوشیدن مقدار کافی آب برای حفظ ترشح بزاق
4. مدیریت استرس و تغییرات هورمونی
استرس می‌تواند سیستم ایمنی را ضعیف کرده و التهاب لثه را تشدید کند. تمرینات آرامش‌بخش مانند یوگا و مدیتیشن می‌توانند در کنترل استرس مؤثر باشند.
خدمات دندانپزشکی برای بانوان باردار در کلینیک دندانپزشکی دکتر شاکریان در ساری
در کلینیک دندانپزشکی دکتر شاکریان، خدمات دندانپزشکی ویژه‌ای برای زنان باردار ارائه می‌شود که شامل درمان‌های تخصصی برای عفونت و بیماری های لثه است. در دوران بارداری، مشکلات دندانی مانند التهاب لثه در بارداری و عفونت های دهانی ممکن است تشدید شوند و این می‌تواند تاثیر منفی بر سلامت مادر و جنین داشته باشد. به همین دلیل، کلینیک دکتر شاکریان با بهره‌گیری از دانش روز و تجهیزات پیشرفته، درمان‌های ایمن و مؤثری را برای زنان باردار فراهم می‌آورد. این خدمات شامل پاکسازی عمیق لثه‌ها، درمان عفونت های لثه ای و دندانی، بیماری های پریودنتال و مشاوره‌های بهداشتی برای حفظ سلامت دهان و دندان در طول بارداری است. تمام مراحل درمان با رعایت استانداردهای ایمنی و توجه به شرایط خاص بارداری انجام می‌شود تا سلامت مادر و جنین به خطر نیفتد.
جمع‌بندی
عفونت و بیماری های لثه در دوران بارداری یک مشکل شایع است که می‌تواند سلامت مادر و جنین را تهدید کند. تغییرات هورمونی، افزایش پلاک‌های باکتریایی و ضعف سیستم ایمنی از جمله عوامل مؤثر در بروز این مشکلات هستند. رعایت بهداشت دهان و دندان، تغذیه سالم و مراجعه منظم به دندانپزشک می‌تواند به پیشگیری و کنترل این بیماری‌ها کمک کند. توجه به سلامت دهان و دندان در دوران بارداری نه تنها به سلامت مادر کمک می‌کند، بلکه می‌تواند تأثیر مثبتی بر رشد و سلامت نوزاد نیز داشته باشد.
سوالات متداول
در دوران بارداری، تغییرات هورمونی می‌تواند باعث افزایش حساسیت لثه‌ها و ابتلا به بیماری های لثه شود. در اینجا برخی از سوالات متداول در مورد عفونت و بیماری های لثه در دوران بارداری آورده شده است:
آیا بیماری های لثه در دوران بارداری رایج هستند؟
بله، تغییرات هورمونی در دوران بارداری می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های لثه را افزایش دهد، به‌ویژه در ماه‌های سوم تا ششم بارداری.
علائم عفونت لثه در دوران بارداری چیست؟
علائم شامل خونریزی لثه‌ها، تورم، درد، حساسیت یا قرمزی در لثه‌ها، و بوی بد دهان است.
چرا زنان باردار بیشتر از دیگران دچار بیماری‌های لثه می‌شوند؟
تغییرات هورمونی در دوران بارداری، به‌ویژه افزایش سطح استروژن و پروژسترون، می‌تواند لثه‌ها را به باکتری‌ها حساس‌تر کند، که می‌تواند باعث التهاب و بیماری لثه شود.
آیا بیماری های لثه در دوران بارداری خطرناک هستند؟
بله، بیماری های لثه می‌توانند منجر به مشکلات جدی‌تری مانند عفونت‌های سیستمی، زایمان زودرس و کم وزن بودن نوزاد شوند.
چطور می‌توان از بیماری های لثه در دوران بارداری پیشگیری کرد؟
رعایت بهداشت دهان و دندان، مسواک زدن حداقل دو بار در روز، استفاده از نخ دندان، مراجعه به دندانپزشک به‌طور منظم و مصرف تغذیه سالم می‌تواند به پیشگیری از بیماری های پریودنتال کمک کند.
آیا می‌توان در دوران بارداری درمان بیماری های لثه را انجام داد؟
بله، درمان‌های لازم برای بیماری های لثه در دوران بارداری انجام‌پذیر است، اما دندانپزشک باید از ایمن بودن روش‌ها برای مادر و جنین مطمئن شود.
آیا استفاده از داروهای ضدعفونت برای درمان بیماری لثه در دوران بارداری ایمن است؟
برخی داروها ممکن است در دوران بارداری ایمن نباشند، بنابراین باید تحت نظر دندانپزشک یا پزشک متخصص تجویز شوند.
چه زمانی باید به دندانپزشک مراجعه کرد؟
اگر علائم بیماری لثه مانند خونریزی، درد یا تورم لثه‌ها را تجربه کردید، باید بلافاصله به دندانپزشک مراجعه کنید.
آیا تغییرات در لثه‌ها در دوران بارداری طبیعی است؟
بله، در دوران بارداری تغییراتی مانند التهاب خفیف در لثه‌ها ممکن است طبیعی باشد، اما اگر این تغییرات شدید یا دردناک شوند، نیاز به بررسی پزشکی دارد.
آیا عفونت لثه در دوران بارداری می‌تواند به جنین آسیب بزند؟
بله، عفونت لثه و بیماری های پریودنتال می‌توانند به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم بر جنین تأثیر بگذارند و باعث زایمان زودرس یا کاهش وزن نوزاد شوند.
آیا تمام زنان باردار دچار بیماری و عفونت لثه می‌شوند؟
نه، همه زنان باردار دچار بیماری و عفونت لثه نمی‌شوند، اما تغییرات هورمونی در دوران بارداری می‌تواند خطر ابتلا به بیماری های لثه را افزایش دهد. مراقبت‌های منظم از دهان و دندان می‌تواند از بروز مشکلات لثه‌ای جلوگیری کند.
